TERAPIE ALTERNATYWNE

Akupunktura
Akupunktura to technika polegająca na nakłuwaniu wybranych punktów na skórze cienkimi igłami w taki sposób, aby skierować ścieżki energii do wytworzenia efektu terapeutycznego. Nie ma niezbitych dowodów naukowych na potwierdzenie koncepcji dotyczących leczenia oraz twierdzeń, że pomaga ona złagodzić symptomy związane z chorobami nerwowo-mięśniowymi. Niektóre badania wskazują jednak, że akupunktura pomaga w uśmierzaniu bólu.

Istotne jest aby przed rozpoczęciem tego typu terapii upewnić się czy terapeuta jest dobrze wykwalifikowany. Aby uniknąć ryzyka zakażenia igły używane do akupunktury nie powinny być używane przez różnych pacjentów oraz powinny być oznaczone „do jednorazowego użytku”.

fot. Nadezda Postolit

Punkty na ciele można równie stymulować bez użycia igieł za pomocą akupresury zwanej „shiatsu”. Akupunktura nie niesie ze sobą większego ryzyka.

Przeciwutleniacze
Przeciwutleniacze, zwane również antyoksydantami, powstrzymują proces utleniania substancji. Zawierają w sobie takie substancje jak witaminy czy enzymy. Zadaniem przeciwutleniaczy w naszym organizmie jest oczyszczanie go z wolnych rodników. Wolne rodniki to zmodyfikowane cząsteczki tlenu szkodliwe dla pewnych elementów komórkowych, takich jak błona komórkowa oraz DNA. Są naturalnym produktem ubocznym metabolizmu i są „usuwane” przez antyoksydanty.

Brak równowagi może być spowodowany poprzez wzrost wolnych rodników. Wzrost ten może być wywołany stresem, procesem starzenia oraz czynnikami środowiskowymi. Badania wykazują, że uzupełnianie diety przeciwutleniaczami może powodować wzrost ich poziomu w organizmie i działać ochronnie. Przyjmowanie antyoksydantów może odbywać się poprzez stosowanie zdrowej i zbilansowanej diety, ponieważ w wysokim stężeniu występują w owocach i warzywach. Nie ma niezbitych dowodów na to, że przeciwutleniacze pomagają osobom cierpiącym na choroby nerwowo-mięśniowe, a nadmierne spożycie witamin w pewnych przypadkach może być szkodliwe dla zdrowia. Wskazane jest przestrzeganie zalecanej dziennej dawki witamin.

Zielona herbata
Jedno z ostatnich badań wykazało, że częste spożywanie zielonej herbaty może zapobiec obumieraniu komórek mięśniowych oraz przeciwdziałać uszkodzeniom u myszy mdx (zwierzęcy model z dystrofią mięśniową Duchenne’a). Naukowcy odkryli, że przyjmowanie dawki odpowiadającej siedmiu filiżankom herbaty dziennie zmniejszyło w jednym przypadku zanik mięśni w nodze u jednej myszy cierpiącej na dystrofię. W przypadku gdy poziom dystrofiny odbiega od normy, następuje wzrost uszkodzeń oksydacyjnych. Zakłada się, że herbata działa jak antyoksydant i pomaga zwalczać stres oksydacyjny. Mimo iż, wyniki tego badania nie były sprawdzane na ludziach, to dla osób z chorobami nerwowo-mięśniowymi zielona herbata jest ogólnie bezpiecznym napojem.

Przejdź do artykułu „Ekstrakt z zielonej herbaty zmniejsza martwicę mięśni w myszach mdx oraz chroni przed reaktywnymi formami tlenu” („Green tea extract decreases muscle necrosis in mdx mice and protects against reactive oxygen species” The American Journal of Nutrition, tom 75, nr 4, 749-753 kwiecień 2002, oraz do jego streszczenia dostępnego na www.ajcn.org).

Koenzym Q10
Koenzym Q10 (CoQ10, znany również jako ubichinon) to naturalna substancja występująca w mitochondriach, organellach komórki biorących udział w wytwarzaniu energii. Q10 jest w stanie pomóc w pozbyciu się szkodliwych wolnych rodników. Wolne rodniki powstają kiedy cząsteczki tlenu w organizmie ulegają modyfikacji, stając się w ten sposób szkodliwe dla błony komórkowej oraz innych elementów komórki. Są normalnym produktem ubocznym, a organizm sam je „usuwa” za pomocą antyoksydantów.

Powstało wiele twierdzeń odnośnie korzyści wynikających z przyjmowania Q10, łącznie z zapobieganiem chorobom serca, wzrostem energii i siły mięśni oraz zmniejszeniem poziomu wolnych rodników. Wcześniejsze badania nie zostały należycie przygotowane i przeprowadzone, co poskutkowało niejasnymi wnioskami i brakiem doniesień o znaczącej poprawie.

Koenzym Q10 w naturalny sposób występuje w organizmie jednak jego nadmiar niekoniecznie przynosi korzyści; najprawdopodobniej zostanie wydalony razem z moczem. Dobrze zbilansowana dieta zapewni odpowiednią dla organizmu ilość Q10, chyba, że organizm cierpi na chorobę przez którą jego poziom jest obniżony. Osoby z chorobami mitochondrialnymi mogą otrzymywać Q10 jako składnik ich „koktajlu uzupełniającego”; nie ma jednak dowodów, że Q10 przynosi jakikolwiek pożytek w leczeniu dystrofii mięśni.

Obecnie w USA przeprowadzane są badania, w których Q10 oraz sterydy są przepisywane osobom z dystrofią mięśniową Duchenne’a. Badania te są nadal na etapie rekrutacji chorych, dlatego też żadne wyniki badań nie zostały jeszcze opublikowane.

Kreatyna
Kreatyna jest substancją naturalnie występującą w tkance mięśniowej. Przechodzi w mięśniach z kreatyny w fosfokreatynę, która jest niezbędna w wytwarzaniu energii w komórce. Jest powszechnie stosowana przez sportowców, zwłaszcza tych, którzy uprawiają sporty siłowe takie jak podnoszenie ciężarów czy sprint. Kreatyna w sposób naturalny wytwarzana jest przez organizm, można ją również pozyskać przez stosowanie odpowiedniej diety. Produkty pochodzenia zwierzęcego bogate w białko takie jak: dorsz, wołowina, wieprzowina i łosoś są naturalnym źródłem kreatyny.

Istnieje wiele teorii o efektach zażywania kreatyny, łącznie z przekonaniem o wzroście masy mięśniowej i wytrzymałości fizycznej. Jednak poprzednie badania na zdrowych osobnikach nie są zgodne co do swoich wniosków, a efekty zażywania kreatyny nie zostały w pełni potwierdzone.

Nie ma żadnych, znaczących dowodów, że suplementacja kreatyną wpływa korzystnie na osoby z chorobami nerwowo-mięśniowymi. W Stanach Zjednoczonych przeprowadza się próby z udziałem osób cierpiących na dystrofię Duchenne’a i Becker’a, dystrofię mitoniczną i rdzeniowy zanik mięśni.

W niektórych przypadkach po użyciu kreatyny zaobserwowano niepożądane skutki takie jak wzrost masy ciała i depresja. Osoby cierpiące na choroby nerek nie powinny w ogóle jej stosować. Ponieważ jednak kreatyna jest substancją naturalną, można ją kupić oficjalnie. Zalecana dawka spożycia nie została jeszcze ustalona.

Homeopatia
Homeopatia to stosowanie środków wywodzących się z substancji naturalnych, takich jaki rośliny, w celu stymulowania układu odpornościowego organizmu do walki z chorobami. Środki homeopatyczne muszą być indywidualnie dobrane, aby odpowiadały zarówno pacjentowi jak i objawom chorobowym. Nie istnieją specjalne leki homeopatyczne przeciwko dystrofii mięśniowej czy którejkolwiek z innych wymienionych tutaj chorób nerwowo-mięśniowych. Konsultacja z wykwalifikowanym homeopatą jest niezbędna do określenia najbardziej odpowiedniego środka.

Nie odnotowano, aby leki homeopatyczne niosły ze sobą jakiekolwiek skutki uboczne, w żadnym z ośrodków Krajowej Służby Zdrowia w Wielkiej Brytanii. Leki te zażywa się doustnie w formie tabletek, proszku albo płynu.

L-karnityna
Karnityna jest cząsteczką, która transportuje długołańcuchowe kwasy tłuszczowe do mitochondriów, które są „fabrykami energii” w komórkach. Karnityna wytwarzana jest częściowo w wątrobie i nerkach. Reszta karnityny, której organizm potrzebuje, pozyskiwana jest poprzez dietę z czerwonego mięsa, drobiu, ryb i przetworów mlecznych.

Kwasy tłuszczowe są jednym z głównych źródeł energii dla mięśni szkieletowych oraz serca. Karnityna transportuje również pozostałości metabolizmu z komórek do moczu. Bez karnityny „odprowadzającej” produkty uboczne z organizmu, może dojść do nagromadzenia pozostałości przemiany materii, co może powodować problemy z błoną komórkową, gdzie ich fragmenty się „rozpuszczają”. Nagromadzenie tych wszystkich związków może doprowadzić do problemów z kolejnym aspektem metabolizmu, w którym mogą one kolidować z innymi reakcjami chemicznymi zachodzącymi w komórce.

Zażywanie karnityny może pomóc w pewnych przypadkach, w których występuje jej niedobór w organizmie. Niedobór karnityny prowadzi do sytuacji, w której organizm nie jest w stanie efektywnie wykorzystać długołańcuchowych kwasów tłuszczowych jako źródła energii. Taki spadek energii może powodować osłabienie mięśni. Nie ma jednak żadnych naukowych dowodów, że karnityna wpływa korzystnie w leczeniu osób, które nie mają jej niedoboru. W przypadku spożycia nadmiernej dla organizmu dawki kreatyny, zostaje ona wydalona z moczem. Karnityna jest substancją naturalną i nie zostały odnotowane żadne poważniejsze skutki uboczne w wyniku jej zażywania.

Masaż
Odnotowano, że masaż łagodzi wiele symptomów u osób cierpiących na choroby nerwowo-mięśniowe. Zaliczają się do nich łagodzenie bólu, rozluźnienie napiętych i przykurczonych mięśni oraz poprawę krążenia. Nie przeprowadzono jeszcze badań potwierdzających korzyści wynikające z masażu, jednak istnieje pewna naukowa podstawa, aby twierdzić, że masaż uwalnia toksyny i poprawia krążenie.

Reasumując, masaż nie jest skutecznym lekarstwem na choroby nerwowo-mięśniowe, ale może pomóc w łagodzeniu napięcia i zapewnić korzyści wynikające z kontaktu fizycznego.

Generalnie masaż jest bezpieczną praktyką i nie istnieje żaden powód dla którego osoby cierpiące na choroby nerwowo-mięśniowe miałyby go unikać. Dobrze jest jednak skonsultować się ze swoim lekarzem czy nie ma żadnych przeciwwskazań do jego stosowania. Masaż nie jest odpowiedni dla każdego i osoby z ostrymi infekcjami i stanami zapalnymi, zakrzepami, problemami z krążeniem, niewydolnością serca, zapaleniem skórno-mięśniowym, nowotworami złośliwymi, chorobami skóry i we wczesnym okresie ciąży powinny go unikać.

Ważne jest, aby upewnić się, czy masażysta jest odpowiednio wykwalifikowany i nie czuje się skrępowany przeprowadzając masaż u osób niepełnosprawnych oraz czy posiada odpowiednie warunki do ich przyjęcia. Niektórzy terapeuci wykonują zabiegi także w domu pacjenta. Warto zapytać się o dostępne rodzaje masażu i dowiedzieć się czy którykolwiek z nich jest szczególnie odpowiedni dla ciebie.

Pszczele mleczko
Pszczele mleczko jest naturalną substancją produkowaną przez pszczoły jako pokarm dla królowej i jest sprzedawany jako suplement diety, zazwyczaj w formie kapsułek. Jest bogate w witaminy, przeciwutleniacze, enzymy, hormony oraz aminokwasy. Mówi się również, że zawiera naturalny antybiotyk oraz właściwości antyrakowe.

Nie ma żadnych badań naukowych potwierdzających skuteczność leczenia dystrofii mięśniowych oraz innych chorób nerwowo-mięśniowych za pomocą pszczelego mleczka.

W Królewskim Instytucie Komórki w Grecji przeprowadzane są obecnie badania nad użyciem pszczelego mleczka. MDC (z ang. Muscular Dystrophy Campaign) nie znalazła żadnych niezbitych dowodów wskazujących na korzystny wpływ pszczelego mleczka w leczeniu chorób nerwowo-mięśniowych. Mimo, iż badaniom naukowym były poddawane osoby z rozmaitymi chorobami, jednak brak nadzoru nad badaniami powoduje, iż interpretacja wyników jest utrudniona. Wydaje się, że badania te oparte są na niepotwierdzonych jak dotąd dowodach.

Jednak mleczko pszczele jest substancją naturalną i po spożyciu nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych. Powinno być ono postrzegane jako suplement diety tej samej klasy co witaminy i minerały.

MDC zaleca aby każdy kto pragnie zastosować którąkolwiek z wymienionych terapii alternatywnych skonsultował to najpierw ze swoim lekarzem. Mogą występować interakcje oraz skutki uboczne, które powinny być pod monitorowane i kontrolowane.